Arbeidsdeal 2022: 7 veelgestelde vragen over het recht op deconnectie

Concreet schets je de praktische uitwerking van het recht op deconnectie binnen jouw werkorganisatie: hoe zorg je ervoor dat je werknemers buiten de werkuren, tijdens het weekend en op vakantiedagen de knop ook echt kunnen omdraaien? 

Je kunt al je communicatiemiddelen en digitale hulpmiddelen apart opsommen, maar verplicht is dat niet. Ga gerust voor een meer algemene omschrijving als ‘digitale communicatiemiddelen en -kanalen’, want tools komen en gaan. 

Ook neem je initiatieven op rond vormings- en sensibiliseringsacties voor je werknemers en leidinggevenden. Denk maar aan een infosessie over de risico's van overconnectie. Daarnaast vermeld je best ook organisatorische afspraken, zoals respect voor weekends en brugdagen of te korte deadlines vermijden die avondwerk noodzakelijk maken.

Enerzijds vermeldt de arbeidsdeal geen berekeningswijze of referteperiode. Het is dus (nog) niet duidelijk of je in voltijdequivalenten telt dan wel in koppen. De definitieve wetteksten moeten hier uitsluitsel over bieden.

Anderzijds: deconnectie is ook belangrijk als je minder dan 20 werknemers tewerkstelt. Al ben je dan niet verplicht om afspraken op te nemen in je arbeidsreglement of een ondernemingscao, hou dit topic zeker op je hr-radar. Ook een kleine werkomgevingen maken goede afspraken goede vrienden.

Ja, je moet als werkgever je verantwoordelijkheid nemen en zorgen dat je medewerkers niet bereikbaar zijn. Stel bijvoorbeeld een voicemail- of afwezigheidsbericht in dat actief is buiten de normale werk- of bereikbaarheidsuren. 

Hetzelfde geldt trouwens voor medewerkers die elkaar na de werktijd contacteren met werkgerelateerde zaken. Ook collega's moeten elkaars recht respecteren om niet-bereikbaar te zijn.

Dat is een vrij drastische maatregel om deconnectie af te dwingen en technisch gezien is het niet altijd evident. Vanuit de arbeidsdeal is het dus zeker geen verplichting. Al kun je het wel overwegen als je merkt dat je sensibiliseringsacties niet helpen. 

Weet dat er op softwarevlak ook heel wat mogelijk is. Zo bieden veel programma’s de optie om berichten pas bij de start van de volgende werkdag te publiceren of versturen. Handig voor mensen die hun werktijd flexibel willen inplannen.

De arbeidsdeal geeft voltijdse werknemers de mogelijkheid om met de werkgever in gesprek te gaan over een vierdagenweek of een wisselend tweewekelijks regime. Gedurende maximaal 6 maanden (telkens hernieuwbaar voor maximaal 6 maanden) kan hun voltijdse regime dan afwijken van dat van de andere voltijdse collega's. 

Deconnecteren betekent voor hen dat zij niet bereikbaar hoeven te zijn buiten dat overeengekomen uurrooster. Bijvoorbeeld: een werknemer in een voltijdse vierdagenweek mag deconnecteren op zijn of haar vrije dag.

Dat mag, op voorwaarde dat het over praktische afspraken gaat op zeer korte termijn. Een verandering van werklocatie, bijvoorbeeld, een geplande opleiding die volgende werkdag niet doorgaat, of veralgemeend thuiswerk door een corona-uitbraak. Dat geldt ook voor collega’s onderling: zo mogen carpoolende collega’s elkaar op de hoogte houden wanneer hun planning last minute wijzigt.

Stel je minstens 20 mensen te werk en heb je geen afspraken tegen 1 april 2023, dan ben je in overtreding met de nieuwe wetgeving. Inspectiediensten kunnen je hiervoor op de vingers tikken. Ook je medewerkers zelf kunnen een klacht indienen bij je externe dienst voor preventie en bescherming op het werk, de inspectiediensten of de vakbond.