Adv-dagen zijn voor veel Belgische werknemers een vertrouwd begrip. Zeker in Vlaanderen maakt bijna de helft van de kmo's gebruik van het systeem dat langer werken dan gemiddeld 38 uur per week compenseert met inhaalrustdagen. Maar hoe werkt het precies? Waar moet je op letten? We beantwoorden 11 veelgestelde vragen.
Sinds 2003 is de voltijdse gemiddelde wekelijkse arbeidsduur verminderd van 40 naar 38 uur. Werken je medewerkers meer dan die 38 uur (of een eventuele lagere weekgrens bepaald door je sector)? Dan moet je hen inhaalrustdagen of adv-dagen toekennen om de gemiddelde wekelijkse arbeidsduur toch op 38 uur (of minder) te houden. Als we vertrekken van gemiddelde voltijdse werkweek van 38 uur, dan krijgen we dit scenario:
Omdat adv-dagen inhaalrustdagen zijn, neemt je werknemer ze in principe op in hetzelfde jaar dat hij ze heeft opgebouwd. De opbouw werkt dus niet zoals bij wettelijke of extralegale vakantie, waarin je werknemer vakantie opbouwt voor het jaar nadien. Nieuwe medewerker die start tijdens de referteperiode? Die ken je de adv-dagen pro rata toe.
Er zijn vandaag ook nog enkele sectoren (textielverzorging (PC 110), non-profit (PC 337)) waar adv juridisch onmogelijk is. Andere sectoren voorzien dan weer in extra formaliteiten (metaalhandel (PC 149.04), betonindustrie (106.02), hout- en stoffering (PC 126)) wanneer je adv-dagen wilt invoeren.
Enkel als je medewerkers meer werken dan de gemiddelde voltijdse arbeidsduurgrens (38 uur per week, in sommige sectoren nog lager). Vijf werkdagen van acht uur geven 40 uur per week, daar moet dus twee uur af. Dat kan met adv-dagen, maar ook op andere manieren, bijvoorbeeld:
Bedenk wel dat 6 of 12 extra rustdagen wellicht meer waard zijn voor je medewerker dan 24 minuten per dag of elke vrijdag vroeger stoppen. In Vlaanderen geeft 73% van de kmo’s extra vakantiedagen boven op de 20 dagen wettelijke vakantie. 47% geeft daarnaast adv-dagen (gemiddeld 9). Adv-dagen kunnen dus een te duchten wapen zijn in de war of talent.
Oost-Vlaanderen springt er wat betreft vakantiedagen uit: daar geeft zelfs 77% van de kmo’s extra dagen. Bij een groot deel is dat onder de vorm van adv-dagen. Zo ook bij het Gentse communicatiebureau com&co. “We zijn ooit begonnen met één extra vakantiedag”, zegt CEO Ilse De Smedt. “Onze medewerkers waren daar toen heel blij mee. Op dit moment hebben we 6 adv-dagen. Sollicitanten vragen zeer expliciet hoeveel vakantie ze hier krijgen. Vroeger kwam die vraag vooral van jongeren, maar nu merk ik het bij alle generaties.”
Dat doe je via een collectieve arbeidsovereenkomst (cao) op ondernemings- of sectorniveau of via het arbeidsreglement.
Neen. De meeste bedrijven zien het als een collectief systeem, maar je kunt ook verschillende regels opleggen voor verschillende afdelingen, voor arbeiders en bedienden, of zelfs voor bestaande en nieuwe medewerkers. Probeer de verschillen wel te beperken, want dat leidt tot ongenoegen tussen medewerkers en is niet aan te bevelen.
Voor bedienden wel. Voor arbeiders heb je vaak de keuze (tenzij je sector de ene of de andere piste heeft vastgelegd). Arbeiders betaal je in principe per uur. 40 uur werken is dus 40 keer het uurloon betalen.
Verhoog je de wekelijkse arbeidsduur, bijvoorbeeld van 38 uur naar 40 uur, en zijn de adv-dagen onbetaald? Dan blijft het uurloon gelijk. Verlaag je de wekelijkse arbeidsduur van 38 uur effectief naar 37 uur gemiddeld? Dan moet je het uurloon verhogen bij onbetaalde adv-dagen, want anders verlaag je het loon van je arbeider.
Dat kan. Stel: je voltijdse werknemers presteren 5 x 8 uur per dag, of 40 uur per week. Het gemiddelde is 38 uur. Per 4 weken werken ze 4 x 2 uur te veel. Ze hebben dus recht op 1 adv-dag per maand (de 4 weken wettelijke vakantie tellen niet mee) of 12 adv-dagen per jaar.
Je werknemer die 4/5 werkt, presteert 32 uur per week. Dat is 1,6 uur te veel per week (het gemiddelde is 30,4). Per 4 weken geeft dat 6,4 uur, of 76,8 uur of 9,6 adv-dagen per jaar.
Ook dat kan. Met een vierdaagse werkweek presteren je werknemers hun voltijdse werkweek op vier dagen. Ze kunnen ook 39 of 40 uur presteren in vier dagen. Dat wordt dus:
In bovenstaand geval kun je het aantal ADV-dagen niet op dezelfde manier berekenen als met de vijfdaagse werkweek. Je werknemer heeft immers ook méér ADV-uren nodig om een volledige ADV-dag te bereiken.
Opgelet! Als je werknemers meer dan 9,5 uur op dagbasis presteren, heb je een ondernemings-cao nodig.
Neen. Het principe is: één cheque per gepresteerde werkdag, ongeacht het aantal effectief gepresteerde uren. Omdat een adv-dag een vrije dag is, is hiervoor dus geen maaltijdcheque verworven.
Adv-dagen zijn een compensatie voor uren die je werknemer al heeft gepresteerd. Bij ontslag (zowel door jou als door je werknemer) mag je medewerker de verworven adv-dagen dus nog altijd opnemen. Is dat onmogelijk, dan moet je de resterende betaalde adv-dagen uitbetalen. Bij onbetaalde adv-dagen (zie vraag 5) is geen uitbetaling aan de orde.
Adv-dagen bouw je op door te werken. Medewerkers die voltijds ouderschapsverlof, onbetaald verlof of zwangerschapsrust nemen of arbeidsongeschikt zijn, bouwen dus in principe geen adv-dagen op. Sommige bedrijven stellen afwezigheden al dan niet gedeeltelijk gelijk, andere zijn dan weer erg streng. Wat je ook beslist, neem de spelregels duidelijk op in je cao of arbeidsreglement. Zo vermijd je onaangename verrassingen.
Je kiest als bedrijf zelf of je werknemers de adv-dagen individueel, collectief of via een mix van beide opnemen. Ook hier is de cao of het arbeidsreglement het instrument bij uitstek om de spelregels vast te leggen en te verduidelijken.
Adv-dagen zijn niet zomaar een extraatje. Ze raken aan de arbeidsduurorganisatie en dus de kern van je bedrijf. De regels kennen, toepassen en er helder over communiceren is dan ook essentieel. Laat je bijstaan door onze experts.
Anneleen Verstraeten
Juridisch expert kmo bij
Anneleen Verstraeten studeerde in 2002 af als Master in de Rechten. Ze startte in 2003 bij SD Worx als juridisch adviseur. In die rol ondersteunde zij zowel kmo’s als grote ondernemingen in Vlaanderen binnen verschillende sociaaljuridische onderwerpen. Sinds enkele jaren liggen haar focus en hart bij de kmo-afdeling. Daar is ze als juridisch adviseur, legal kmo consultant én interne en externe opleider op verschillende fronten actief.
Vandaag is verzuim een van de grootste uitdagingen voor werkgevers. Zeker in de transportsector (PC 140.03) blijven de cijfers alsmaar stijgen. Sinds 2010 gaat die opwaartse trend quasi onafgebroken door, en in 2024 werd opnieuw een record gevestigd.
De preventie van arbeidsongeschiktheid en de re-integratie van langdurig zieken kregen veel aandacht in het regeerakkoord van de regering-De Wever (2025-2029). Ondertussen hebben we de eerste wetsontwerpen en doken we erin. Let op: de teksten zijn nog niet gepubliceerd in het Belgisch staatsblad en kunnen dus nog wijzigen. De meeste maatregelen zouden van start gaan op 1 januari 2026, de sancties voor werknemers die niet meewerken aan re-integratie al op 1 juli 2025.
In deze podcast gaat Lesley Arens, founder van Zigzag HR dieper in op het complexe probleem van ziekteverzuim. Samen met Katleen Jacobs en Dorien Vanderputten van SD Worx bespreekt ze de stijgende verzuimcijfers en de impact hiervan op organisaties. Verzuim kost niet alleen handenvol geld, maar leidt ook tot verloop en kan de gezondheid van je bedrijf aantasten. Gelukkig is er wel degelijk iets aan te doen.