1. Home>
  2. Nieuws & inspiratie>
  3. Sociale inspectie>
werknemers

Arbeidsinspectie: 5 veelgestelde vragen beantwoord

1. Waarom komt de arbeidsinspectie uitgerekend bij mij langs?

Luk Somers: “Soms ligt een klacht van een medewerker, buurtbewoner of concurrent aan de basis van ons bezoek. Maar dat gebeurt niet zo vaak: in minder dan 1 op 4 (23%) van de gevallen. Verder kan het verslag van een andere inspectiedienst of administratie, de fiscale opsporingsdienst, politie of gerecht de aanleiding zijn. Al die instanties wisselen namelijk actief informatie uit, ook internationaal. Vissen naar de bron van de klacht heeft echter geen zin, wij zijn gebonden aan een specifiek beroepsgeheim.”

Hilaire Willems: “Natuurlijk schieten we niet alleen in actie als er een klacht binnenloopt. Er zijn ook administratieve controles of bezoeken die kaderen in de actieplannen ter bestrijding van de sociale fraude. Die stippelen we jaarlijks zelf uit of we krijgen ze opgelegd door de sociale inlichtingen en de opsporingsdienst. Daar hangen voor elke regionale directie streefcijfers aan vast per sector. Tot slot kunnen ook onregelmatigheden in databanken een controle uitlokken, zoals Limosa voor internationale tewerkstelling of werfmeldingen in de bouw.”

Luk Somers: “De administratieve controles kondigen we aan per brief, omdat je als werkgever een aantal documenten moet klaarleggen: individuele loonrekeningen van het personeel, het arbeidsreglement, arbeidsvergunningen en –kaarten, betaalbewijzen van de lonen .... Maar heel wat controles zijn onaangekondigd, bijvoorbeeld om zwartwerk of sociale fraude op te sporen.”

    Hoe waterdicht zijn jouw sociale afspraken?

    Klopt je arbeidsreglement tot in de details? Heb je er ook zaken zoals opzegtermijnen, alcohol op de werkvloer, glijdende uren of ziektemeldingen in opgenomen? Doe zelf de test en kom in 2 minuten te weten hoe je risico’s bij een sociale inspectie vermijdt.

      2. De routinecontrole valt pal in een druktepiek. Mag ik uitstel vragen?

      Hilaire Willems: “Neen, dat is in principe niet mogelijk. De inspectie bepaalt wanneer de controle doorgaat, tenzij het om een administratieve controle gaat. In het kader van een fraudeonderzoek mogen we de klok rond onaangekondigd binnenkomen in je bedrijf, in alle plaatsen waar er een vermoeden is dat er gewerkt wordt. Wel moeten we daar redelijke argumenten voor kunnen voorleggen. Bijvoorbeeld: we horen machines draaien en er brandt licht. In privévertrekken of de privéwoning mogen we alleen binnengaan na uitdrukkelijke toelating van de werkgever of met een visitatiebevel van de onderzoeksrechter.”

      Luk Somers: “Ook wanneer je als werkgever niet aanwezig bent, mogen we op inspectieronde gaan op de werkvloer en de documenten opvragen die hoe dan ook aanwezig moeten zijn. Het arbeidsreglement, bijvoorbeeld, of de contracten en uurroosters van deeltijdse medewerkers. Je zaak stilleggen of klanten de deur wijzen mogen we niet, maar we hebben wel het recht om je medewerkers te ondervragen, individueel of in groep.”

        3. De inspecteur neemt documenten in beslag. Mag dat zomaar?

        Hilaire Willems: “Alle documenten die door een wetgeving worden voorgeschreven mogen we inkijken, kopiëren of zelfs meenemen voor verder onderzoek: de boekhouding, de facturatie, tachograafschijven of -data … Dat geldt ook voor bedrijfscomputers. Bovendien mogen we al die informatie uitwisselen met onze collega’s van andere sociale inspectiediensten en overige bevoegde administraties, tenzij de vaststellingen gebeuren in het kader van een gerechtelijk onderzoek. Dan moet eerst de toelating worden verleend aan de magistraat. Verder is er binnen de Europese Unie een afspraak om gegevens uit te wisselen in het kader van internationale tewerkstelling. Dat gebeurt via het Interne Markt Informatiesysteem of IMI, en met respect voor de (privacy)wetgeving van de verschillende lidstaten.”

        Luk Somers: “Om bewijsmateriaal van sociale fraude of zwartwerk te verzamelen, hebben we ook het recht om te filmen of foto’s te maken. Tijdens een controle mogen we van alle aanwezigen hun identiteitsgegevens opvragen. Van de medewerkers dus, maar zelfs van eventuele klanten die aanwezig zijn. Wel moeten wij ons eerst bekendmaken door onze legitimatiekaart te tonen.”

          4. Ben ik verplicht om mee te werken, of kan ik het verhoor weigeren?

          Luk Somers: “Net zoals je werknemers ben je als werkgever verplicht om mee te werken aan het onderzoek. Je mag dus niet weigeren om een verklaring af te leggen, of je riskeert een proces-verbaal. Dat wil natuurlijk niet zeggen dat je jezelf moet beschuldigen. Bovendien kan je als werkgever niet van alles op de hoogte zijn. We geven je dan ook voldoende tijd om bepaalde zaken op te zoeken, na te vragen bij je personeelsverantwoordelijke of te laten checken door je sociaal secretariaat.”

            5. Stel dat er iets niet in orde is, welke sanctie hangt mij boven het hoofd?

            Hilaire Willems: “Bij een inbreuk stellen we meestal een regularisatie voor. Dat betekent dat je geen proces-verbaal krijgt, op voorwaarde dat je de inbreuk rechtzet. Let wel: zo’n rechtzetting wordt altijd met terugwerkende kracht opgemaakt, meestal voor een periode van drie jaar. Regularisaties zijn courant voor bepaalde premies, en voor allerhande cheques of vergoedingen die niet of niet correct zijn uitbetaald.”

            Luk Somers: “Soms komt het zelfs zover niet en geven we een waarschuwing. Dat doen we bijvoorbeeld wanneer je arbeidsreglement niet up-to-date is of wanneer je bij een aangekondigde controle vergeten bent om een bepaald document klaar te leggen.”

            Hilaire Willems: “Het is dus zeker niet onze bedoeling om te zwaaien met processen-verbaal, wel om dingen recht te zetten. Een proces-verbaal geven we bij zware inbreuken op de sociale wetgeving. Zwartwerk, bijvoorbeeld, of het tewerkstellen van mensen zonder geldige verblijfsdocumenten. Of als laatste middel. Dus krijg je een mondelinge of schriftelijke vermaning, maak er dan werk van om het probleem zo snel mogelijk op te lossen. Want na een paar waarschuwingen raakt ons geduld toch stilaan op .…”

              Wie is er bang van sociale inspectie?

              Dé gids om je voor te bereiden op een controle

                Download het e-book
                BE_Annelies-Rottiers_-Manager-KMO-Consultancy_-SD-Worx_300x300

                Annelies Rottiers

                kmo-adviseur

                Annelies Rottiers is 10 jaar werkzaam bij SD Worx. Ze is manager van een team Legal- & HR-experts met een passie voor KMO. Samen met haar team inspireert én begeleidt ze bedrijven bij het uitbouwen van een 'werkend en wervend' personeelsbeleid. Want mensen maken nu eenmaal het verschil, zeker als ze met 'goesting en passie' in hun job staan!