De ziekenfondsen kunnen momenteel nog niemand officieel als mantelzorger erkennen. Daarvoor ontbreekt nog een koninklijk besluit. Dat moet er eerst komen, pas daarna kan het mantelzorgverlof effectief aangevraagd worden. Streefdatum is 1 oktober 2019. Nog even afwachten dus of die gehaald wordt.
Nieuw vanaf 1 oktober 2019: het mantelzorgverlof
Met zo’n 800.000 zijn ze: de Belgen die zich dagelijks belangeloos inzetten om een dierbare te verzorgen die langdurig ziek of beperkt is. Zo’n taak als mantelzorger weegt vaak op het beroepsleven. Daarom kunnen werknemers vanaf 1 oktober mantelzorgverlof aanvragen. Concreet kunnen ze hun loopbaan gedeeltelijk of volledig onderbreken.
Vandaag kennen we al een hele lijst van thematische verloven: het ouderschapsverlof, het verlof medische bijstand en het palliatief verlof. Het mantelzorgverlof wordt hier vanaf het najaar dus aan toegevoegd. Een belangrijk verschil met de andere themaverloven is wel dat de hulpbehoevende van de mantelzorger geen gezins- of familielid hoeft te zijn.
Wie komt in aanmerking?
Je werknemer moet als mantelzorger erkend zijn door het ziekenfonds. Dit kan enkel met akkoord van de geholpen persoon of zijn of haar wettelijke vertegenwoordiger via een verklaring op eer. Het spreekt voor zich dat een mantelverzorger ook niet betaald mag worden voor het verlenen van de zorgtaken.
Een erkenning als mantelzorger krijgt je medewerker wanneer:
- hij of zij in België verblijft en ingeschreven is in het bevolkings- of vreemdelingenregister;
- de geholpen persoon in België woont en een vastgestelde zorgbehoefte heeft;
- er tussen de mantelzorger en de hulpbehoevende een vertrouwensrelatie of een nauwe, affectieve of geografische band bestaat;
- de bijstand en hulp niet beroepshalve, maar gratis en in samenwerking met ten minste een professionele zorgverlener verstrekt.
Hoe regel je de aanvraag voor mantelzorgverlof?
Een medewerker hoeft je in principe slechts zeven dagen voordat hij mantelzorgverlof wil opnemen schriftelijk op de hoogte brengen. Wat erg kort dag kan zijn in drukke periodes. Onze tip: communiceer naar je medewerkers over deze nieuwe mogelijkheid en vraag hen om zeker op tijd de aanvraag in te dienen. Je kunt met je medewerkers ook in een schriftelijk akkoord een langere termijn dan zeven dagen overeenkomen.
De aanvraag vermeldt enerzijds de periode van het mantelzorgverlof en levert anderzijds het bewijs van de erkenning als mantelzorger.
Vanaf wanneer? Werknemers kunnen ten vroegste een schriftelijke aanvraag indienen op 1 oktober 2019.
Waar heeft je medewerker recht op?
Voltijdse werknemers kunnen ofwel een maand volledig stoppen met werken ofwel twee maanden halftijds of een vijfde minder werken. In dit geval vallen zij tijdelijk onder het statuut voor deeltijds werken. De toegelaten termijn geldt per zorgbehoevende en is beperkt tot 6 voltijdse of 12 deeltijdse maanden over de volledige loopbaan. Wie al deeltijds aan de slag is, kan het mantelzorgverlof enkel opnemen door volledig te stoppen met werken.
Om te voorkomen dat je op een bepaald moment handen tekort komt op je hr-afdeling, kan tijdelijke outsourcing soelaas bieden.
Wat is de impact op het loon?
Wie mantelzorgverlof opneemt, ontvangt een uitkering van de RVA. Een koninklijk besluit kan het bedrag en de toekenningsvoorwaarden bepalen. Bij gebrek aan een koninklijk besluit gelden dezelfde bedragen en toekenningsvoorwaarden als bij de uitkeringen voor verlof voor medische bijstand: 834,90 euro bruto of 750,33 euro netto in het geval van volledige loopbaanonderbreking. Dit bedrag wordt verhoogd tot 1313,48 euro bruto en 1180,43 euro netto voor alleenstaanden. Mantelzorgverlof heeft geen impact op de pensioenberekening. Het aantal vakantiedagen en de eindejaarspremie worden wel naar verhouding aangepast.
Belangrijk: ontslagbescherming
Net als bij de andere themaverloven geniet ook de mantelzorger een ontslagbescherming, vanaf de schriftelijke kennisgeving tot drie maanden na de einddatum van het mantelzorgverlof. Ontsla je de werknemer toch, dan moet je een extra schadevergoeding betalen. Die bedraagt zes maanden loon. Tenzij een dringende of gegronde reden aan de basis lag van het ontslag.
Blijf je graag op de hoogte?
Abonneer je op onze nieuwsbrief en krijg tweewekelijks een overzicht van interessante blogartikels, de meest gelezen sociaaljuridische updates en nuttige opleidingen. Houd zo de vinger aan de pols in het hr-landschap.
Geert Vermeir
Juridisch Expert
Geert Vermeir werkt voor het juridisch kenniscentrum van SD Worx. Met zijn rechtendiploma op zak (KULeuven), begon hij te werken als Legal Advisor en later als Knowledge Manager bij Securex. Na een decennium bij Securex trad hij in april 2008 in dienst bij SD Worx als Senior Legal Advisor. Sinds juli 2014 werkt hij voor het juridisch kenniscentrum. Als expert op vlak van arbeidsrecht en sociale zekerheid deelt hij zijn kennis onder andere als trainer in sociaaljuridische opleidingen.