De impact van verzuim? Bereken je directe en indirecte kosten

Bijna 1600 euro per medewerker per jaar: zoveel kost verzuim een gemiddeld Belgisch bedrijf aan niet-gepresteerde uren. Edat bedrag omvat alleen de loonkosten. Het gaat dus nog niet over de impact of de productiviteit, collega’s die moeten overwerken of vervanging van de zieke werknemer. Verzuimexpert Katleen Jacobs brengt het volledige kostenplaatje in kaart.

In zijn Ziekteverzuimrapport 2024 berekende SD Worx de directe verzuimkosten voor de privésector op basis van de loongegevens van bijna 1 miljoen werknemers. Katleen Jacobs is legal consultant bij SD Worx en werkte mee aan het rapport: “De directe kosten van verzuim bedroegen vorig jaar 1580,94 euro per voltijdse medewerker. Hiervoor vermenigvuldigden we het gemiddelde aantal niet-gepresteerde uren door verzuim per voltijdse werknemer met het gemiddelde uurloon over alle sectoren heen.”

Deze gemiddelde kost vermenigvuldig je met het totaal aantal werknemers. Voor een organisatie met 100 medewerkers bedragen de kosten dus bijna 160.000 euro. Om de volledige kost te kennen voor je organisatie, kan je meer specifieke sectorcijfers gebruiken, of rekening houden met de grootte van je bedrijf. Ook die factoren spelen een rol als je wilt benchmarken. ”

Een bedrijf van 100 medewerkers kijkt dus aan tegen bijna 160.000 euro directe verzuimkosten. Van een eyeopener gesproken!

Katleen: “In sectoren met hoge salarissen ligt dat uiteraard hoger, want die 1500 euro is een gemiddelde over alle sectoren heen. Maar los van die nuance is het bedrag een vrij realistische indicatie van de impact van verzuim op je kosten. Of: hoeveel je kan besparen als je je verzuimcijfers omlaag krijgt.”

Voor bedrijven die niet aan de slag gaan met verzuim, verwachten we niet dat die kosten snel zullen dalen, integendeel. Sinds 2024 kennen we de solidariteitsbijdragen: werkgevers met te veel langdurig zieken (>1 jaar) zullen hiervoor een bijdrage moeten betalen.

Het nieuwe regeerakkoord kondigt heel wat maatregelen aan die verzuim zullen moeten aanpakken. Ook die nieuwe maatregelen vergroten de verantwoordelijkheid van de werkgever: een werkgever zal na de periode van gewaarborgd loon tijdens ziekte nog twee maanden lang 30% van de uitkering van het RIZIV betalen. KMO’s zouden weliswaar vrijgesteld worden, maar het is net in grote ondernemingen en voor middellang verzuim dat vorig jaar de grootste stijgingen te zien waren.
 

In het kielzog van die directe kosten komen ook heel wat indirecte kosten. 

Ook als werknemers ziek vallen moet het werk wel uitgevoerd worden. Dat betekent dat de rest van het team moet overuren maken, of je zoekt vervanging – bijvoorbeeld op interimbasis. Of je bouwt al stelselmatig overcapaciteit in.

"Zeker bij frequent kortverzuim wegen de niet-meetbare kosten zwaar door", weet Katleen. "Mogelijks kom je in een neerwaartse spiraal terecht van nog meer verzuim of zelfs verloop. Schenk bij de opmaak van een verzuimpolicy dus zeker ook aandacht aan de werknemers die het werk van afwezige collega's opvangen.” 

Verzuim kan nooit helemaal uitgesloten worden. Hoe weet ik of de cijfers van mijn organisatie aanvaardbaar zijn? 

Benchmarks vertellen je of je verzuimcijfers in lijn liggen met andere organisaties binnen je sector of van vergelijkbare ordegrootte. Belangrijke kanttekening hierbij: ze vertellen niets over je verzuimproblematiek op zich. Stel dat je als zorgspeler net iets beter scoort dan je sectorgemiddelde, kan je dan op beide oren slapen? Of ziet een stijging in verzuim binnen je onderneming, maar niet boven het sectorgemiddelde, negeer je dit dan?

Verzuimbenchmarks helpen je om je cijfers in context te plaatsen, maar het is vooral belangrijk om dieper in je eigen data te duiken. Is het verzuim voornamelijk bij arbeiders of bedienden geconcentreerd? Zijn bepaalde afdelingen meer getroffen dan andere? Hebben nieuwkomers vaker verzuim dan ervaren medewerkers? Enzovoort. Vervolgens stel je een doel: welk verzuimpercentage is voor onze organisatie haalbaar? En hoe gaan we dat realiseren?

Wat te doen als je organisatie kampt met hoge verzuimkosten?

Verzuim aanpakken doe je niet op een week. Laat het niet langer op zijn beloop en doorbreek het taboe. Ga praten met de leidinggevenden en andere ‘voelsprieten’ op de werkvloer. Snijd het thema aan op afdelingen en bij personeelsgroepen die een hoog verzuim optekenen. Het zijn immers de signalen van de vloer die inspiratie zullen leveren voor maatregelen. Je werknemers betrekken is steeds een goed idee: die betrokkenheid is op zich al een buffer tegen verzuim.

Zorg ook dat directe leidinggevenden op de hoogte zijn van het kostenplaatje van verzuim in hun team. Het is tenslotte hun buy-in die noodzakelijk is om aan de slag te kunnen gaan met verzuim.