Flexibel verlonen: zo haal jij als werknemer het meeste uit je loon

Een bedrijfswagen inruilen voor een leasefiets of je eindejaarspremie inzetten voor extra vakantiedagen? Dat kan met een flexibel loonpakket. Meer dan de helft van de Belgische werknemers (51%) wil zelf keuzes maken in zijn verloning. Toch roept flexibel verlonen nog veel vragen op bij werknemers. Dat blijkt uit het jaarlijkse HR & Payroll Pulse-onderzoek van SD Worx. Hoe werkt het in de praktijk? En wat heb je eraan? Annick De Cock, verantwoordelijke voor flexibele verloning bij SD Worx bij SD Worx zet de voordelen en belangrijkste inzichten op een rij.

Wat houdt flexibel verlonen precies in? Met een zogeheten cafetariaplan ruilt een werknemer een deel van het brutoloon of loonpakket in voor extralegale voordelen die beter aansluiten bij individuele behoeften. De werkgever beslist of zo’n plan er komt, en de werknemer beslist of hij eraan deelneemt. De kern van het systeem is keuzevrijheid: werknemers bepalen óf en waarvoor ze hun loon inruilen, terwijl werkgevers het keuzepalet vastleggen. 

Ze ontkracht de vijf meest voorkomende misverstanden.

1. “Ik kan enkel mijn brutoloon inzetten voor flexibele verloning”

Werknemers kunnen inderdaad een deel van hun brutoloon inruilen. Daarvoor gelden twee voorwaarden: maximaal 20% van het brutoloon mag worden omgezet naar een keuzebudget, en het resterende loon moet minstens gelijk blijven aan het minimumbaremaloon in de sector. 

Maar dat is niet de enige optie en zeker niet de meestgebruikte optie. Werknemers kunnen hun cafetariaplan ook financieren via bestaande voordelen. Denk aan andere premies of variabel loon, zoals bonussen of de eindejaarspremie. Ook een bedrijfswagen of extralegale vakantiedagen komen in aanmerking. Die omzetting heeft meestal geen impact op indexering, uitkeringen of pensioen.

2. “Is het niet interessanter om loon te ontvangen dan in te zetten op een cafetariaplan?”

Neem het voorbeeld van een eindejaarspremie, die veel werknemers inzetten. Een cashpremie van 1.000 euro bruto levert netto zo’n 404 euro op. Wie datzelfde budget via een cafetariaplan besteedt, behoudt de volledige waarde om voordelen te kiezen. Of en hoeveel belastingen en sociale bijdragen je dan betaalt, is afhankelijk van het voordeel dat je kiest. 

Je hoeft trouwens niet je volledige budget te spenderen aan bepaalde voordelen, je kan ook nog steeds cash kiezen. En wat je niet opgebruikt, wordt na verloop van tijd automatisch toch in cash uitgekeerd.

3. “Het heeft te veel impact op mijn pensioen”

De impact op het pensioen blijft beperkt. Stel: je kiest als werknemer drie jaar op rij een voordeel van 1.000 euro per jaar. Die keuze verlaagt je pensioen met ongeveer 1 euro bruto per maand. Tegelijk krijg je elk jaar 1.000 euro voordeel. Om dat verschil te compenseren via het pensioen, moet je 1.000 maanden met pensioen zijn. Dat is ruim 83 jaar.

4. “Als arbeider kom ik niet in aanmerking voor een flexibel verloningspakket”

Het klopt dat bedienden vaker toegang krijgen tot flexibel verlonen, maar het aantal arbeiders groeit sneller. Voor arbeiders is budget creëren minder evident: er is vaak minder ruimte, en sectorafspraken laten loonruil soms niet toe. Toch komt daar verandering in. Sinds 2024 mogen arbeiders in de metaalsector (PC 111 en 209) bijvoorbeeld tot de helft van hun eindejaarspremie inzetten voor een fietslease of extra vakantiedagen. PC 111 en PC 209 zijn de paritaire comités voor arbeiders en bedienden in de metaalindustrie.

5. “Het is te ingewikkeld”

De meeste werkgevers gebruiken een duidelijke online tool waarmee je als werknemer makkelijk keuzes maakt. Je ziet meteen welke voordelen je krijgt en hoe ze je loon beïnvloeden. Vaak krijg je ook een infosessie of heldere uitleg. Zo wordt flexibel verlonen overzichtelijk en toegankelijk voor iedereen. 

“Loonruil beïnvloedt alles wat op het (verlaagde) brutoloon gebaseerd is: de loonindexering, het pensioen, de premie voor de groepsverzekering, de ziekte-uitkering, de werkloosheidsuitkering, enzovoort. Daarom raden we af om, als het kan, een deel van je brutoloon in te ruilen”, besluit Annick De Cock, verantwoordelijke voor flexibele verloning bij SD Worx.