Afgestudeerd en je wilt werken in het buitenland?

Proficiat! Net je diploma op zak en je wilt een eerste werkervaring opdoen in het buitenland? Je bent niet alleen: de voorbije jaren waren er in Vlaanderen bijna 75.000 schoolverlaters.[1] SD Worx lijst de aandachtpunten op voor je vertrekt: zo verschillen de minimumlonen en arbeidsduurwetgeving per land, en bouw je geen vakantie- of pensioenrechten op in België. Je zal er belastingen en sociale zekerheidsbijdragen betalen en je moet er zelf ook voor zorgen dat je verzekerd bent bij ziekte of ongeval. Buiten Europa is vaak een werkvergunning via een lokale werkgever vereist, tenzij je jonger bent dan 30 jaar en via een ‘working holiday visum’ aan de slag gaat. Misschien kan je voor een Belgische werkgever in het buitenland werken. Ook als je als Belgische zelfstandige opstart en naar het buitenland gaat om er te werken, zal je op voorhand administratie in orde moeten brengen.

Elk jaar behalen duizenden jongeren hun diploma. 88% van de Belgische jongeren tussen 20 en 24 jaar hebben (minstens) een diploma hoger secundair onderwijs. 51% van de Belgen tussen 25 en 34 jaar heeft een diploma hoger onderwijs, dit ligt boven het Europees gemiddelde (44%).[2]

Als je in het buitenland gaat werken, val je onder de lokale wetgeving. Dat betekent onder meer:

• De lonen, werkuren en werkomstandigheden kunnen heel anders zijn dan in België.
• De lokale regels rond opbouw van vakantiedagen zijn van toepassing. In België bouw je vakantiedagen op, op basis van je prestaties het jaar voordien. Wie in het buitenland werkt, kan bij terugkeer in België dus tijdelijk zonder betaalde vakantie vallen. Een oplossing kan zijn om gebruik te maken van het systeem van jeugdvakantie (voor wie jonger is dan 25 en al minstens een maand terug aan het werk is in België)[3] of Europese vakantie. Dit laatste is een voorschot op je vakantiegeld van volgend jaar.

Je droomt van een vakantie in Spanje en Portugal, maar je wilt er graag wat langer blijven en wat werken. Of je wilt al langer goed Spaans leren en wil er in de horeca gaan werken.

Opgepast:

• Je zal sowieso belastingen moeten betalen in het land, maar ook sociale zekerheidsbijdragen.
• Doordat je sociaal verzekerd wordt in het buitenland, val je ook onder de lokale ziekteverzekering. Het regelen van deze aansluiting is een administratief proces dat vaak erg lang kan duren. Vraag zeker na bij je Belgische mutualiteit of zij een oplossing kunnen voorzien. Is er geen oplossing via je mutualiteit, kan je eventueel een privéverzekering afsluiten. 

“Tot de leeftijd van 30 jaar kan je met een ‘working holiday visum’ een groot deel van de wereld zien en ondertussen toch ook werken – denk maar aan Australië, Nieuw-Zeeland, Canada, … Je reist dan vooral om het land te ontdekken, en werkt om je financiële middelen aan te vullen. Je kan dan werken in gelijk welke sector – de job hoeft niet per se in lijn te liggen met je diploma. Start deze procedure zeker op tijd op”,  weet Jo Lavrysen, specialist internationale tewerkstelling van SD Worx. “Elk land kan hiervoor voorwaarden opleggen. Zo reikt Canada bijvoorbeeld maar een beperkt aantal working holiday visa per jaar uit, en kan je die vaak slechts op een specifiek moment in het jaar aanvragen.” 

Voor andere landen ligt het moeilijker, daar is een werkvergunning vaak vereist. Die krijg je meestal pas als je op voorhand een lokale werkgever vindt die als sponsor wil optreden – geen evidentie. Een alternatief is het ‘digital nomad visum’, waarmee je voor een Belgische werkgever op afstand kunt werken vanuit landen zoals Costa Rica.

Let op, de Belgische ziekteverzekering dekt een verblijf buiten Europa vaak niet. Een aanvullende verzekering is dan ook vaak nodig. Je betaalt mogelijk ook bijdragen aan een lokaal pensioenstelsel waar je later niets van terugziet. Dit is wel het geval als je in Europa blijft. 

Heb je al een ondernemingsnummer in België – bijvoorbeeld als eenmanszaak – dan kan je jezelf ook detacheren naar een ander Europees land; je moet dan bij het RSVZ een A1 aanvragen, zodat je in orde bent mocht er in het buitenland een controle zijn. Zo kan je aantonen dat je in orde bent en in België sociale zekerheidsbijdragen betaalt. Zo weet de buitenlandse overheid dat je in orde bent en geen zwart werk verricht. Niet alleen werknemers kunnen vanop afstand werken, ook zelfstandigen kiezen steeds vaker voor een leven als digitale nomade. Maar wat als je je Belgische woning opzegt en voor onbepaalde tijd gaat rondreizen, zonder vast domicilieadres? Volgens Youssef Deconinck, starterscoach bij Xerius, is dat geen evidente situatie: 

Wie dus als zelfstandige in het buitenland wil blijven werken, doet er goed aan vooraf zijn domicilie te verplaatsen naar bijvoorbeeld het adres van zijn ouders (mits akkoord), en eventueel ook daar zijn vestiging te registreren. Een alternatief kan een combinatie zijn van een referentieadres (bij familie of kennissen) en een kantooradres in een coworkingspace. "We zien dat de wetgeving vaak achterloopt op de realiteit van flexibel en grensoverschrijdend werken, maar met de juiste adresconstructie blijft je eenmanszaak actief en in regel," aldus Xerius.

[1] Schoolverlaters | VDAB 

[2] Onderwijsniveau | Statbel en Statistieken | Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid - Arbeid en Sociaal Overleg

[3] Als je aan de voorwaarden voldoet van jeugdvakantie bron: RVA: Hebt u recht op de jeugdvakantie?