Belg trapt in 2021 minder kilometers naar het werk

In 2021 dalen de fietsvergoedingen en verplaatsingen met drie procent, tot op meer dan een tiende (13%) van het niveau van vóór corona (2019 – update). Dat weet SD Worx, de grootste loonberekenaar in België, uit de loonberekeningen van ongeveer een miljoen werknemers in de privésector. Anderzijds stijgt het aandeel werkgevers die een fietsvergoeding geven én het aandeel werknemers met een fietsvergoeding. Steeds meer mensen nemen (al eens) de fiets naar het werk en krijgen daarvoor een fietsvergoeding. Oost-Vlaanderen, Antwerpen en West-Vlaanderen liggen op kop qua werkgevers en werknemers met fietsvergoedingen.

“Gemiddeld genomen namen we minder vaak de fiets naar het werk. Corona en thuiswerk staken (toch even) stokken in de wielen van het woon-werkverkeer met de fiets(vergoeding). We zien de meest fervente fietsers (met de hoogste bedragen aan fietsvergoeding) bij de werknemers die tussen de 16 en 21 km van het werk wonen. Met de komst van de elektrische fietsen/speedpedelecs zijn dit haalbare fietsafstanden geworden”, licht Veerle Michiels, mobiliteitsexpert van SD Worx toe. Maar dat is niet alles.

Op jaarbasis stijgt het aandeel fietsers met een fietsvergoeding. In de totaalcijfers zien we dat het aantal fietsers naar het werk in 2020 en 2021 niet afnam. Er waren wel periodes met een dip, zoals in april 2020 (toen het hele land in lockdown ging) of in de herfst en winter van 20-21. Dat is deels de klassieke ‘winterdip’, maar ook deels te verklaren door corona en het verplichte thuiswerk.

2021 start als fietsjaar niet zo goed, maar in de loop van het jaar gaat het beter. In september zien we bijvoorbeeld één derde meer fietsers dan begin ‘21. Eerst zet de zomer van 2021 een goede fietsperiode in maar het is vooral de tweede helft van 2021 die het verschil maakt: de winterdip was kleiner, waardoor we op jaarbasis voor 2021 toch een lichte stijging zien van het totaal aantal fietsers met een fietsvergoeding.

Voor het totale jaar 2021 stijgt in Vlaanderen het aandeel werknemers met een fietsvergoeding in 2021 uiteindelijk naar 15,73% (t.o.v. 14,96% in 2020): dit is een stijging van 5,16%. Voor gans België zit het gemiddelde op 12,24% (een stijging van 5% t.o.v. gemiddeld 11,52% in 2020). De stijging was groter bij arbeiders (+12,35%) die wellicht minder thuis werkten; bedienden deden meer aan (verplicht) telewerk (slechts +1,21% stijging van bedienden met fietsvergoeding).

Veerle Michiels, mobiliteitsexpert van SD Worx: “In 2021 zien we dat in Vlaanderen meer dan één op zeven werknemers (15,73%) een fietsvergoeding krijgt voor de getrapte woon-werkkilometers. Dat is een lichte stijging, maar de vergoedingen (en de verplaatsingen zelf) zijn opnieuw gedaald, mede door Covid-19 en het verplichte of aanbevolen thuiswerk.” De specialist vervolgt: “We zien de Belgische fietstoekomst wel positief evolueren: meer mensen nemen al eens de fiets naar het werk en krijgen hiervoor een vergoeding. In januari en februari van dit jaar is het gemiddeld aandeel werknemers alvast hoger (meer dan 8%) dan in dezelfde periode vorig jaar (rond de 6,5%). Wellicht zullen ook de gestegen brandstofprijzen meer mensen uit de auto en op de fiets krijgen. Werkgevers die hun kosten onder controle willen houden, kunnen het gebruik van de fiets (nog meer) promoten in het kader van de woon-werkverplaatsingen. De vrijgestelde fietsvergoeding die daar tegenover staat, kan daarbij een duwtje in de rug geven. Ook het hybride werken, deels van thuis uit werken en deels op kantoor, zal een effect hebben op het uiteindelijke aantal kilometers die werknemers al fietsend van en naar het werk afleggen.”

Oost-Vlaanderen, Antwerpen en West-Vlaanderen liggen op kop, wat betreft het aandeel werknemers met een fietsvergoeding. Zo komt bijna één op vijf werknemers werkzaam in Oost-Vlaanderen (19,19%) regelmatig met de fiets naar het werk.

SD Worx baseert zich enkel op de werknemers die hun woon-werkverplaatsingen (gedeeltelijk) met de fiets afleggen en hiervoor een specifieke fietsvergoeding ontvangen van hun werkgever. Het totale aantal fietsende pendelaars ligt waarschijnlijk nog een stuk hoger.

In 2021 is er een stijging van het aantal werkgevers die een fietsvergoeding geven. Gemiddeld is dit ongeveer één op vier (of 26,95%) in Vlaanderen. Werkgevers in Oost-Vlaanderen, Antwerpen en West-Vlaanderen liggen op kop. Het voorbije jaar was de stijging qua werkgevers het grootst in Oost-Vlaanderen, West-Vlaanderen en Limburg.

Fietsen naar het werk is vooral een Vlaamse aangelegenheid. Kijken we naar de werkgevers die een fietsvergoeding toekennen, stellen we vast dat het succes ervan in Wallonië kleiner is. Het aandeel werkgevers ligt daar op minder dan 10%, maar ook daar zien we een stijging.

SD Worx analyseerde het voorkomen van fietsvergoedingen in 2020, 2021 en begin 2022 voor alle vaste contracten; in totaal gaat het om een steekproef populatie van meer dan 1000.000 werknemers in 35.000 bedrijven; met ongeveer twee derden bedienden en een derde arbeiders. De statistische analyse formuleert inzichten op groepsniveau en zijn in lijn met de toepasselijke wetgeving, zoals de Algemene Verordening Gegevensbescherming. De br.on zijn de feitelijke loonsgegevens van SD Worx, de grootste loonberekenaar van België. De resultaten zijn bijzonder betrouwbaar door de omvang van de steekproef en de databron: ze zijn gebaseerd op werkelijke gegevens van de loonadministratie. De waarden zijn niet gewogen proporties, maar het onderzoek is representatief op vlak van basisparameters zoals geslacht, leeftijd, regio, bedrijfsgrootte.