Voorkom discriminatie op de werkvloer met deze 6 tips!

Discriminatie komt alsmaar vaker voor in ons dagelijks leven. Niet alleen in het privéleven, maar ook op de werkvloer kan discriminerend gedrag op meerdere manieren voorkomen. Denk aan het sollicitatieproces, maar ook tijdens het onboardingproces, de dagelijkse werkzaamheden of bij een beëindiging van een arbeidscontract kan er bevoorrecht of benadeeld worden.

Maar hoe kan je als werkgever discriminatie aanpakken, en vooral voorkomen? Met deze 6 tips voorkom je discriminatie op de werkvloer.

Discriminatie is het oneerlijk behandelen van mensen op basis van kenmerken die niets te maken hebben met de situatie. Denk aan afkomst, huidskleur en seksuele voorkeur, maar ook religie, leeftijd of iemands gezondheidssituatie worden vaak gebruikt om mensen uit te sluiten. Sinds 2013 is er een nieuw discriminatiecriterium toegevoegd, namelijk de geslachtsverandering.

Soms wordt iemand bewust gediscrimineerd, waarbij een persoon de andere opzettelijk kwetst. Een bedrijf waar voornamelijk zware fysieke arbeid wordt uitgevoerd, neemt enkel mannen aan omdat ze ervan uitgaan dat vrouwen dat werk niet kunnen uitvoeren. Een duidelijk voorbeeld van bewuste discriminatie. Maar wat veel vaker gebeurt, is dat we onbewust anderen voortrekken. Denk aan de verschillende acties die bedrijven organiseren onder het personeel om nieuwe werknemers te laten instromen. Stel dat jouw organisatie vooral bestaat uit autochtone Belgen, dan bestaat de kans dat je opnieuw veel autochtone kandidaten aantrekt.

Ook wij dragen ons steentje bij om discriminatie tegen te gaan. Om dit begrip duidelijk te maken binnen onze interne organisatie, hebben we begin 2021 ons ‘ethisch charter’ opgesteld, met de boodschap: “Ethisch, zoals het hoort.” Hierin hanteren we 13 kernprincipes als ethische leidraad voor alle tijdelijke en vaste medewerkers van SD Worx Staffing & Career Solutions in België en Nederland. Onze medewerkers tekenden een ‘ethisch contract’, waarbij ze zich aan het charter verbinden en dat ten alle tijden zullen naleven. Bekijk het filmpje hier.

In België zijn deze wetten en regels opgesteld rond discriminatie:

• Antiracismewet
• Wet op de gelijkheid van vrouwen en mannen
• Antidiscriminatiewet
• Cultuurpactwet

De discriminatiewet die werd opgemaakt in 2003, verklaart dat iedereen gelijkwaardig is. Sinds 2007 is de wet vervangen en laat het een omkering van de bewijslast toe als de rechter discriminatie vermoedt. Het is verboden om personen of groepen uit te sluiten op basis van bepaalde kenmerken, en overtreders kunnen strafrechtelijk worden vervolgd. Je kan als organisatie dus maar beter goed geïnformeerd zijn.

Zeer belangrijk is om jouw werknemers te voorzien van een korte maar duidelijke briefing over discriminatie. Niet alleen wanneer een dergelijke situatie voorvalt moeten de procedures gekend zijn, maar werknemers moeten zich er ook van bewust zijn dat hun gedrag soms kan leiden tot bevoordeelde situaties. Daarom is het aangeraden om een test over ongewenst gedrag af te leggen om te analyseren waar er vandaag de dag nog pijnpunten zijn binnen jouw organisatie. Wanneer jouw werknemer gediscrimineerd wordt, dient hij/zij/x dit zo snel mogelijk aan te geven bij zijn/haar/x leidinggevende. Via deze link zijn alle meldpunten terug te vinden die de overheid tot haar beschikking stelt.

Intern kan je wel zeggen dat je niet discrimineert, maar dat ziet de buitenwereld vaak niet. Daarom is het als werkgever belangrijk om op een open en transparante manier naar het doelpubliek te communiceren dat jij iedereen accepteert. Denk eraan om openlijke publicaties, campagnes of e-mailcommunicaties met visuele inhoud zo divers mogelijk te maken. Zo verklein je de kans dat een nieuwe werknemer (bewust) zal discrimineren, omdat die al op verschillende manieren met jouw diverse organisatie in aanraking kwam. Maar de kans is helaas niet onbestaande.

Wellicht is het tijd om samen met jouw HR-team de koppen bij elkaar te steken om het werving- & selectieproces opnieuw te analyseren. Procedures die jaren geleden zijn opgesteld kunnen nu nog steeds relevant zijn, maar wel verouderd. Het is daarom geen slecht idee om tweejaarlijks te bekijken waar de werving & selectie beter kan. Meer informatie nodig om je personeelsbeleid te updaten? Bekijk onze opleidingen hier!

Bij de sollicitatieprocedure zie je vaak de eerste vormen van discriminatie. Niet het juiste diploma op zak hebben, een te jonge of te oude leeftijd hebben, of zelfs een bepaalde voor- of familienaam kan al genoeg zijn om iemand te weigeren, ook al is dat verboden. Eind 2020 onderzocht VTM in “Ze zeggen dat”, verschillende gezegdes. Naamdiscriminatie kwam ook aan bod, met een schokkend resultaat: Negen op de tien kantoren zien geen graten in de vraag van de opdrachtgever om geen kandidaten te sturen met een naam die eindigt op –y, zoals Britney of Kelly. Bekijk een korte versie van de aflevering hier.

Als je merkt dat jouw werknemers vooroordelen uiten, reageer je best zo snel mogelijk. Geef een gepaste uitleg, en beargumenteer waarom jij bepaalde uitspraken uit den boze vindt. Vaak kan je redelijk snel detecteren wanneer er discriminerend gedrag voorkomt:

• Feiten minimaliseren: Grappen worden op dagdagelijkse basis gemaakt op de werkvloer. Dat moet kunnen natuurlijk, maar wat voor een collega een grap is, kan voor de andere kwetsend overkomen. Niet iedereen weet hoe hij/zij/x moet reageren, en doet vaak mee met wat de groep als reactie geeft op dat moment. Heel pijnlijk voor diegene waarover de grap gemaakt wordt.
• Valse argumenten gebruiken: Excuses zoals “ze lokt het uit”, “hij gaat daar niet sterk genoeg voor zijn”, of “als dat al niet meer mag”, zijn vaak een indicatie van discriminerend gedrag. Niet in elke situatie is dit van toepassing, maar probeer hier goed op te letten.
• Geen aandacht hebben voor diversiteit: Als jouw organisatie geen of te weinig aandacht besteedt aan diversiteit, is het dringend tijd om hier iets aan te veranderen. Het begrip is anno 2022 niet meer weg te denken, en kan voor zware reputatieschade zorgen wanneer je hier te weinig of geen rekening mee houdt.  Stel daarom een duidelijk beleid op, want onbedoelde discriminatie treedt vaker op in dergelijke situaties.