Opgelet! Heeft je werknemer geen geldig medisch attest of quarantainegetuigschrift, dan is hij/zij onwettig afwezig.
Je werknemer keert terug uit rode of oranje zone: wat te doen?
Allicht is ook bij jou de jaarlijkse vakantie-uittocht gestart. Heel wat Europese landen openden intussen hun grenzen voor vakantiegangers, maar tegelijk duiken her en der nieuwe corona-broeihaarden op. Die kleuren voortaan oranje of rood. Welke maatregelen mag of moet je treffen als een medewerker terugkeert uit zo’n risicogebied? En wat als zijn vakantiebestemming plots in lockdown gaat? Er blijven nog veel onduidelijkheden, maar we schetsen alvast enkele mogelijke scenario’s op basis van de meestgestelde vragen bij SD Worx.
Eerst en vooral dit: je medewerkers vragen waar ze op vakantie gaan, is geen inbreuk op de privacy. De vraag kadert immers binnen een risicobeoordeling van je algemene welzijnsbeleid op de werkvloer. Maar je werknemer is niet verplicht om hierop te antwoorden. Overleg eerst met je Comité voor Preventie en Bescherming op het Werk voor je de vraag stelt aan je medewerkers. In elk geval kun je je medewerkers niet verbieden om naar een risicogebied te reizen tijdens hun vakantie.
Update: Sinds 25 september zijn niet-essentiële reizen naar een rode zone niet langer strikt verboden, maar wel sterk afgeraden. De RVA blijft wel bij zijn standpunt dat quarantaine na terugkomst uit een ‘sterk afgeraden zone’ niet als overmacht geldt. Je werknemer verliest in dat geval zijn recht op tijdelijke werkloosheidsuitkering.
Scenario 1: mijn werknemer komt terug uit een groene zone
Hier stelt zich geen probleem. Je werknemer kan meteen het werk hervatten of blijven telewerken, als dat voorheen de norm was.
Scenario 2: mijn medewerker komt terug uit een rode zone
De regering besliste dat iedereen die terugkeert uit een rode zone nog steeds meteen in quarantaine moet én zich moet laten testen op de vijfde dag. Deze verplichting geldt niet voor wie een zelfevaluatiedocument invult en na analyse daarvan groen licht krijgt.
- Is de test negatief? De quarantaine houdt op na 7 dagen;
- Is de test positief? Je werknemer moet opnieuw in quarantaine voor 7 dagen.
Je werknemer moet je daarvan verwittigen en concreet betekent dit dat jij je werknemer gedurende die tijd de toegang tot de werkvloer kunt weigeren. In geval van arbeidsongeschiktheid heeft je werknemer recht op gewaarborgd loon of een ziekte-uitkering, op voorwaarde dat hij/zij een geldig medisch attest kan voorleggen.
Is je werknemer niet ziek, dan bezorgt de arts een zogeheten quarantainegetuigschrift. Dat betekent dat hij/zij arbeidsgeschikt is, maar niet mag komen werken. Is telewerk mogelijk, dan betaal je de medewerker loon voor de verrichte arbeid. Is thuiswerken geen optie, dan stel je hem/haar tijdelijk werkloos wegens overmacht.
Scenario 3: mijn werknemer komt terug uit een oranje zone
Dit scenario is voor werkgevers het minst duidelijk. Voor een oranje zone gelden immers geen verplichte test en quarantaine. Sinds 25 september is dit ook niet langer aanbevolen. Weigert je medewerker een van beide, dan kun je daar weinig tegen beginnen. Zonder arbeidsongeschiktheidsattest van een arts mag je je werknemer de toegang tot de werkvloer niet weigeren. Doe je dit wel, dan komt dit neer op werkweigering, en ben je in principe een schadevergoeding verschuldigd.
Met het oog op de veiligheid van de collega’s kun je de betrokken medewerker wel vragen om zich te laten testen. Al zijn medewerkers die geen symptomen vertonen, niet verplicht om dat ook effectief te doen. In zo’n geval kun je eventueel tot een akkoord komen met je werknemer dat hij/zij zich tijdelijk afzondert van de andere collega’s. Dat kan door thuis te werken, of in een aparte kantoor- of werkruimte.
Onthoud wel: occasioneel telewerk kan alleen in onderling overleg, dus je mag je werknemer niet verplichten om thuis te werken na terugkeer uit een oranje zone. Hetzelfde geldt voor het opnemen van extra vakantiedagen of verlof zonder wedde.
Is je medewerker echt ziek en vormt hij/zij een risico voor de gezondheid van zijn/haar collega’s, dan stuur je hem/haar zo snel mogelijk naar de arbeidsarts. Zo’n controleonderzoek kan je werknemer niet weigeren. Afhankelijk van het testresultaat heeft je werknemer dan recht op (gewaarborgd) loon of een tijdelijke werkloosheidsuitkering wegens overmacht (idem als bij rood).
Opgelet: wat met het recht op uitkering voor wie op vakantie vertrekt naar een rode zone?
Overmacht veronderstelt een onvoorziene omstandigheid. Werknemers die vandaag wetens en willens op reis vertrekken naar een rode zone of een andere bestemming waarvoor een reisverbod geldt, moeten bij terugkeer verplicht in quarantaine. Zij ontvangen geen werkloosheidsuitkering, omdat zij zich bewust waren van de risico’s. Van overmacht is in zo’n geval geen sprake. Vertrekkende reizigers naar een groene of oranje zone ontvangen wel nog een uitkering in geval van quarantaine, zelfs als de zone na vertrek rood kleurt.
Geef je tijdelijke werkloosheid aan, zorg dan dat je altijd beschikt over het formele 'quarantaine-attest' van de betrokken werknemer. Hiermee verantwoord je je actie in geval van controle. Stelt de RVA een onregelmatigheid vast, dan kan die de uitkering weigeren of terugvorderen van je werknemer.
Scenario 4: mijn werknemer zit vast op zijn vakantiebestemming
Strandt je werknemer in het buitenland door een gecancelde vlucht of omdat hij de regio niet meer uit mag, dan is er in principe sprake van overmacht (hou wel rekening met de opmerking in het kader hierboven). In dat geval mag je hem/haar niet verplichten om extra vakantiedagen op te nemen, want hij/zij heeft recht op een tijdelijke werkloosheidsuitkering wegens overmacht. Je hoeft dus geen loon uit te betalen voor de extra afwezigheidsdagen. Hetzelfde verhaal voor werknemers die na een repatriëring in quarantaine worden gezet door een derde instantie.
Sta je telewerk toe op de vakantiebestemming, dan geldt dit als gewone werkdagen, waarvoor jij loon uitbetaalt. Werkt je medewerker er uit vrije wil verder, dan blijven het verlofdagen. Sta er wel bij stil dat als je werknemer in het buitenland werkt, dat gevolgen kan hebben voor de sociale zekerheidsbijdragen en belastbaarheid.
Op de hoogte blijven van alle laatste updates?
De situatie verandert dagelijks en roept veel twijfels op. Wij beantwoorden de meest prangende vragen op onze corona FAQ-pagina. Ben je niet zeker welk type tijdelijke werkloosheid je kunt inroepen? Wij helpen je de bomen door het bos te zien in een duidelijk overzicht.
Geert Vermeir
Juridisch Expert
Geert Vermeir werkt voor het juridisch kenniscentrum van SD Worx. Met zijn rechtendiploma op zak (KULeuven), begon hij te werken als Legal Advisor en later als Knowledge Manager bij Securex. Na een decennium bij Securex trad hij in april 2008 in dienst bij SD Worx als Senior Legal Advisor. Sinds juli 2014 werkt hij voor het juridisch kenniscentrum. Als expert op vlak van arbeidsrecht en sociale zekerheid deelt hij zijn kennis onder andere als trainer in sociaaljuridische opleidingen.
Gerelateerde artikelen
Blog
30/09/2021: scharnierdatum voor coronasteunmaatregelen
Net voor het zomerreces werden enkele coronamaatregelen nog wettelijk verlengd tot 30 september 2021. We bundelen de belangrijkste voor jou als werkgever in dit handige overzicht. Zo weet je in één oogopslag wat zeker nog loopt tot dan.
Door Geert Vermeir2021-08-18
Blog
Help, mijn werknemer moet in quarantaine! Wat nu?
Voor werknemers die terugkeren uit vakantie gelden er sinds de zomermaanden strikte quarantaineregels. Maar nu de scholen opnieuw open zijn en de contactbubbels worden versoepeld, rijzen er een pak nieuwe vragen: wat als een werknemer contact had met iemand die besmet is, of de kinderen moeten in quarantaine na een uitbraak op school? Wij bundelden enkele mogelijke scenario’s, zodat je weet wat je de komende maanden mogelijk te wachten staat.
Door Geert Vermeir2020-10-01