In mei 2020 worden overal te lande nieuwe afgevaardigden verkozen voor ondernemingsraden en preventiecomités. De lang uitgesponnen kiesprocedure hiervoor trekt zich vanaf het najaar op gang. Achter de schermen kan er vandaag dus al heel wat gebeuren. De laatste knopen doorhakken met je zittende overlegorganen, bijvoorbeeld. Ook wanneer je in 2020 voor het eerst sociale verkiezingen organiseert, kan je nu al in actie schieten. Met de to-dolijst uit deze blog verlies je niets uit het oog.
De sociale verkiezingen zijn verplicht zodra je onderneming de bewuste tewerkstellingsdrempels bereikt. Om ervoor te zorgen dat de overlegorganen zo nauw mogelijk aansluiten bij de sociale realiteit, riep de wetgever de ‘technische bedrijfseenheid’ (TBE) in het leven als basis voor de personeelstelling. Vandaag zijn bedrijven steeds vaker netwerken van verschillende juridische entiteiten. Maar bestaat er tussen die entiteiten een sociale en economische samenhang, dan worden ze als één technische bedrijfseenheid beschouwd. Of verschillende rechtspersonen of vestigingen één TBE vormen, is niet altijd eenvoudig te beoordelen. De bepaling gebeurt in overleg met je bestaande overlegorganen en/of de vakbonden. Raak je er niet uit, dan oordeelt de rechter op basis van een aantal indicaties die wijzen op economische en/of sociale samenhang.
Voor de sociale verkiezingen wordt het personeel opgedeeld in maximum vijf categorieën: arbeiders, bedienden, jongeren, kaderleden en leidinggevenden. Leidinggevenden mogen geen kandidatuur indienen omdat zij de werkgever vertegenwoordigen. Kaderleden kunnen apart opkomen voor de ondernemingsraad, maar voor het comité worden ze bij de bedienden geteld. Volgens de wet vind je leidinggevenden alleen op de twee hoogste niveaus van de organisatie. Ze behoren tot de directie of rapporteren er rechtstreeks aan. Een kaderlid is dan weer een bediende met een hogere functie die geen leidinggevende is. Om problemen te vermijden bij de lijstsamenstelling stel je je organigram best op orde: wie rapporteert aan wie? En heeft iedereen een heldere functietitel en dito -omschrijving?
Arbeidsreglement, policy’s, uurroosters ... Zijn ze nog allemaal up-to-date? Heb je al deze formaliteiten op orde tegen de eerste zitting van je nieuwe overlegorganen, dan kunnen die met een schone lei beginnen. Meer nog, zo loop je niet het risico dat de kersverse afgevaardigden in hun beginnersdrive het ene na het andere document onder het vergrootglas leggen.
Moet je beslissingen nemen in een bepaald personeelsdossier, wacht daar dan niet mee tot de kiesprocedure op gang is getrokken. Want stel dat die werknemer op een kandidatenlijst staat, dan is hij wettelijk beschermd tegen ontslag. Die bescherming houdt in dat hij alleen ontslagen kan worden om een door de rechtbank erkende dringende reden, of een economische reden die vooraf door het paritair comité is erkend. Met andere woorden: een gewone ontslagmotivatie – slechte prestaties bijvoorbeeld – volstaat niet langer. Overtreed je deze ontslagbescherming, dan kan de boete in het slechtste geval oplopen tot acht jaar loon.
En last but not least: nog voor de zomer beslis je best ook met welke software- of outsourcingspartner je in zee gaat. Zo kun je vanaf het najaar een vliegende start nemen met de voorbereidingen van de kiesprocedure. Want één ding is zeker: wie zich tijdig informeert en omringt met de juiste expertise, verzekert zich van een vlotte verkiezingsprocedure én een constructief sociaal overleg achteraf.
Meer info over sociale verkiezingen vind je op onze themasite: www.sdworx.be/socialeverkiezingen.
Door Matthias Jacxsens - managing consultant en projectleider sociale verkiezingen bij SD Worx.
Tijdens zijn studies (rechten en wijsbegeerte aan de Universiteit Gent) werd hij geprikkeld door het collectieve arbeidsrecht. Vanuit die passie startte hij in 2012 als legal consultant sociale verkiezingen bij SD Worx. Hij bouwde sindsdien een bijzondere expertise uit op het vlak herstructureringen, collectief ontslag en vakbondsonderhandelingen. Samen met Jan Vanthournout is hij co-auteur van het standaardwerk “Praktijkgids Sociale Verkiezingen”.
